Antwerpse herstelopvang overgedragen van Dokters van de Wereld aan Zorgbedrijf Antwerpen

Oorsprong en Groei van Herstelopvang

Gedurende 4 jaar konden dak-en thuislozen met een onzekere fysieke medische gezondheidsproblematiek terecht in de herstelopvang.  Elk van hen kreeg een eigen kamer om te stabiliseren en/ of te revalideren en werden de klok rond omringd met de nodige medische en sociale zorg.  Uniek bij dit project: er was geen enkel uitsluitingscriterium zoals   verblijfsdocumenten of ziekteverzekering. 

De Herstelopvang ging van start in maart 2020, aan het begin van de COVID-19 pandemie. Het was een baanbrekend initiatief dat een oplossing bood voor medisch kwetsbare dak- en thuislozen die nood hadden aan 24-uursopvang. Met een beperkt team bood Dokters van de Wereld, in samenwerking met Stad Antwerpen, CAW en andere partners, een veilige en zorgzame omgeving voor dak- en thuisloze mensen die nood hadden aan omkaderde zorg, rust en een residentiële omkadering. 

In 2021 verhuisde de Herstelopvang naar de Lange Scholierstraat en in 2022, werd de capaciteit verhoogd van 16 naar 24 bedden en werd het personeelsbestand uitgebreid. Deze uitbreiding was mogelijk dankzij financiering door het RIZIV en Stad Antwerpen. In de eerste helft van 2023 bleven nog steeds 4 bedden gereserveerd voor infectieuze gevallen zoals COVID-19 en griep. 

Doelstellingen en Bereikte Resultaten

Het hoofddoel van de Herstelopvang was het voorkomen dat dak- en thuisloze personen met medische zorgnoden op straat belandden. Gedurende de afgelopen vier jaar heeft Dokters van de Wereld:

• Medische en paramedische zorg geboden
• Gezondheidsvoorlichting en -educatie gegeven
• Hulp geboden bij het dagelijks leven
• Sociale steun en toegang tot rechten verstrekt
• Geholpen bij de ontwikkeling van levensprojecten

Deze ondersteuning werd verleend met respect voor privacy, veiligheid, hygiëne en met een warm onthaal. Laagdrempelige toegang, actieve begeleidingstrajecten en inspraak van patiënten waren kernprincipes.

Patiëntenprofielen en Statistieken 2023

Sinds de oprichting heeft Herstelopvang honderden patiënten geholpen. In 2023 kwamen de meeste patiënten uit België (35%), Marokko (14%) en Polen (11%), met een gemiddelde leeftijd van 47,8 jaar. De meeste patiënten werden doorverwezen vanuit   het CAW en andere ambulante diensten (34%), ziekenhuizen (14%) en opvangcentra (12%).

De aanpak wijzigde in 2023 naar meer kortdurende verblijven, wat tegemoetkwam aan de stijgende vraag vanuit externe partners. In 2023 had 56% van de patiënten een ziektekostenverzekering, terwijl 20% dat niet had. 

Na opname in de Herstelopvang keerde 41% van de patiënten terug naar een nachtopvang of terug de straat op (19%) omdat ze geen duurzaam onderdak vonden. Die terugkeer naar een leven op straat had een negatief effect op hun gezondheid en herstel en was soms de aanleiding voor herhaalde opnames in de Herstelopvang.  Dit duidt op de grote nood van meer permanente daklozenopvang in Antwerpen en de uitbreiding van projecten zoals Housing First.

Overdracht naar Zorgbedrijf Antwerpen

Hoewel extra financiering van het RIZIV in juli 2022 een uitbreiding van het personeelsbestand mogelijk maakte, opteerde Dokters van de Wereld voor een structurele verankering in het reguliere zorglandschap.  Na lang beraad en overleg met Stad Antwerpen werd daarom besloten om de Herstelopvang over te dragen aan Zorgbedrijf Antwerpen, een organisatie met ruime ervaring in medisch omkaderde kortverblijven.

Tijdens het zes maanden durende overdrachtsproces behield Dokters van de Wereld een begeleidende en ondersteunende rol. Onder leiding van de projectleider werd de continuïteit van zorg gewaarborgd en werd de opgebouwde expertise gedeeld binnen een kader van regelmatig overleg.

DvdW heeft niet de ambitie hebben om een permanente zorgverstrekker te zijn, wij trachten dan ook steeds onze activiteiten in het reguliere zorglandschap te verankeren. Wat bij deze geslaagd is.

Toekomstige Samenwerking

De overdracht aan Zorgbedrijf Antwerpen betekent een versterking van de zorg voor medisch kwetsbare daklozen in Antwerpen. Dit succesverhaal benadrukt het belang van samenwerkingen en gedeelde verantwoordelijkheid in de gezondheidszorg. 

Met deze overdracht hebben we samengewerkt aan een toekomst waarin nog meer mensen geholpen kunnen worden en er gewerkt wordt aan duurzame oplossingen voor dak- en thuislozen in Antwerpen.