De Antwerpse herstelopvang: een rusthaven voor zieke en verzwakte daklozen

Toen de corona pandemie door ons land raasde zag de Antwerpse herstelopvang het licht. Een primeur: voor het eerst was er een plek in Vlaanderen waar dakloze mensen met medische problemen voor langere tijd konden logeren, uitzieken en zorg krijgen. Wat begon als een klein team groeide in drie jaar uit tot een goed draaiend systeem. Vandaag zijn er 24 kamers en evenveel bewoners. Wij draaiden een dag mee met het team en de bewoners in de Seefhoekse wijk.

Denken aan de toekomst: een luxe die dakloze mensen zich niet kunnen veroorloven

Projectleider Evelien Stragier bouwde jarenlang ervaring op in de daklozenzorg en leidde voordien opvangcentra voor thuislozen in Gent:

"Met thuislozen werken is niet altijd evident. Het leven op straat is ongelooflijk hard. Je veroudert snel, wordt ziek of krijgt te kampen met psychische problemen. Je hebt niet alleen geen dak boven je hoofd, maar wordt ook vaak bestolen of in elkaar geslagen. En je botst voortdurend op torenhoge drempels.

Onze bewoners komen hier dan ook in een heel andere wereld terecht: met strenge regels creëren we een leefomgeving waar regelmaat en rust centraal staat. Dat is in het begin vaak wennen voor de nieuwkomers, maar uiteindelijk doet het hen wel deugd. De eerste dagen verlopen vaak erg moeizaam. Dan komen onze bewoners bijvoorbeeld niet opdagen voor een belangrijk gesprek of soms vertrekken ze gewoon weer uit onze herstelopvang. Je kan dan boos worden of je in hun plek stellen en het bekijken vanuit hun leefwereld: bij daklozen is  vaak alle verbinding met zichzelf, met de ander, met de maatschappij en zelfs met de tijd verstoord. Wie dakloos is, zit voortdurend in een survival modus en overleeft van dag tot dag.  Denken aan de toekomst is een luxe die ze zich niet kunnen veroorloven. Vaak hebben ze geen netwerk en geen adres waarop ze belangrijke papieren kunnen ontvangen en  zo stapelen de problemen zich op. Vaak is hun mutualiteit niet in orde en speelt er regelmatig een alcohol- en verslavingsproblematiek mee.

Frustraties zorgen er ook vaak voor dat daklozen communiceren op een manier die niet aanvaard wordt door onze maatschappij. Wij proberen dan met hen in gesprek te gaan en samen naar oplossingen te zoeken. We pakken de medische problematiek aan, zorgen dat ze een medische waarborg en huisarts hebben, we bekijken samen hun rechten en helpen met contacten leggen."

Op zoek naar een beter leven

Hichem (33) vertrok in 2018 vanuit Tunesië naar België op zoek naar een beter leven.

"Mijn situatie zag er totaal uitzichtloos uit, tot een vriend mij in contact bracht met Dokters van de Wereld in Antwerpen. Zo belandde ik in de herstelopvang en daar ben ik 2 jaar na datum nog altijd ongelooflijk dankbaar voor. Ik slaap hier, krijg medicatie en eten en de verplegers helpen me om me te wassen en te verzorgen. Toch voel ik me soms erg alleen en zie ik geen uitweg: hoe ga ik ooit nog kunnen werken? Ik droom ervan de Belgische identiteit te krijgen. Volgens de dokters is er een kans dat ik ooit met een prothese zal kunnen wandelen als mijn andere been beter wordt. Dus heel misschien krijg ik toch nog een kans?"

C’est la vie

Jean (67) werd in maart dakloos omdat hij de huur van zijn appartement niet meer kon betalen. Een hele tijd sliep hij op een stoel in een bijgebouwtje van een kerk. Tot een noodlottige val ervoor zorgde dat hij in de Antwerpse herstelopvang terechtkwam.

Pure win-win

Koen D’Halleweyn werkt als vrijwillig arts in de herstelopvang van Dokters van de Wereld. Dat werk vult hij aan met raadplegingen bij het permanente zorgcentrum van Dokters van de Wereld in Antwerpen.