Twee jaar oorlog in Oekraïne: Dokters van de Wereld waarschuwt voor een mentale gezondheidscrisis

Meer dan de helft van de bevolking risico op trauma

Het verlies van dierbaren, ziekte, ontheemding, economische tegenspoed en constante luchtaanvallen eisen hun tol: uit rapporten van de Oekraïense overheid en hulporganisaties blijkt dat meer dan de helft van de bevolking een potentieel traumatiserende gebeurtenis heeft meegemaakt. De WGO voorspelt dat tussen de 10 en meer dan 15 miljoen Oekraïners professionele psychologische hulp nodig zullen hebben als gevolg van de vijandelijkheden.

"Mensen weten niet wanneer de oorlog zal eindigen. Ze weten niet of en wanneer ze gerekruteerd zullen worden om aan de frontlinie te vechten. Naast de angst om gedood te worden door een raket, zijn de dagelijkse problemen van mensen er trouwens nog steeds. Dit alles kan leiden tot verslechtering van voordien bestaande psychische ziekten, ernstige psychosomatische symptomen, paniekaanvallen, depressie of erger.", zegt Panagiotis Chondros, Coördinator Geestelijke Gezondheid Dokters van de Wereld vanuit Oekraïne.

Weinig performant mentaal zorgsysteem nog verder verzwakt

De nood aan mentale zorg is na twee jaar oorlog exponentieel gestegen. Tegelijkertijd is het zorgsysteem op veel plekken niet weerbaar genoeg om om te gaan met de gestegen vraag naar mentale hulp.

Dat komt enerzijds omdat de geestelijke zorg al voor de oorlog weinig performant was: wat geestelijke gezondheidszorg betreft, zit Oekraïne met een erfenis van het Sovjetsysteem, dat wordt gekenmerkt door een overconcentratie van psychiatrische instellingen, hoge privé-bijdragen,  personeelstekort en beperkte laagdrempelige diensten voor geestelijke gezondheidszorg.

Het is dit suboptimale zorgsysteem dat door de oorlog letterlijk is afgebrokkeld: de WGO documenteerde intussen1552 aanvallen op zorg gerelateerde instellingen, waaronder ook psychiatrische centra en centra voor geestelijke gezondheid. Door de oorlog is er bovendien sprake van een chronisch personeelstekort, een gebrek aan (psychotropische) medicatie, financiële middelen en geografische toegankelijkheid.

Impact

Dokters van de Wereld ondersteunt het lokale zorgsysteem met mobiele medische eenheden met mentale zorgverleners. Zij zijn in staat om tot in kleine dorpen te gaan die zijn afgesloten van medische en mentale zorg.

Sinds het begin van de grootschalige oorlog zijn meer dan 92.000 Oekraïners verzorgd door medewerkers van Dokters van de Wereld. Meer dan 17.680 mensen kregen geestelijke gezondheidszorg en psychosociale ondersteuning. In totaal voerde Dokters van de Wereld meer dan 131.900 consultaties uit. 40% van onze patiënten was ouder dan 60 jaar. Net geen 70% was vrouw.