Noodtoestand door aardbeving in Marokko - psychologische hulp voor slachtoffers is nu essentieel

Gisteren gingen we met onze partners naar een dorp waar voedsel, dekens en hygiënekits werden uitgedeeld. Het plan was om de dorpsbewoners het belang van mentale gezondheid te laten inzien, maar al snel stond er een rij met mensen voor onze tent. De mensen zijn bewust van hun mentale gesteldheid en willen hieraan werken, legt Majdouline Khoulaidi uit, verantwoordelijke geestelijke gezondheid en psychosociale ondersteuning voor de evaluatiemissie van Dokters van de Wereld.

De teams van Dokters van de Wereld leiden maatschappelijk werkers en psychologen op die niet gespecialiseerd zijn in psychologische zorg in noodsituaties. De getroffen mensen hebben namelijk oneindig veel vragen: Wat kan ik doen om de symptomen te verminderen? Is dit normaal? Hoe lang duurt het voordat ik beter ben? Wanneer wordt het gedrag van mijn kind weer normaal? Aangezien de kinderen snel weer naar school gaan, zijn de trainingen ook bedoeld voor leerkrachten die in de klas te maken krijgen met ongewone situaties: kinderen die zich afzonderen van de groep, die niet meer praten of agressief worden.

De noodhulp op het gebied van psychologische zorgverlening vraagt om een luisterend oor en het uitleggen van symptomen: het doel is om slachtoffers te laten inzien dat wat ze voelen ‘normaal’ is. Ze zijn angstig, ze hebben eet- of slaapstoornissen, zijn snel geïrriteerd, zijzelf of hun kinderen hebben last van nachtmerries. Actief luisteren en de symptomen uitleggen kan helpen om ze gerust te stellen.

Ondanks goede intenties, is het belangrijk om niet emotioneel te worden en te voorkomen dat je bijvoorbeeld gaat huilen bij een getraumatiseerd persoon, of vragen stelt die het trauma doen herleven, legt Majdouline Khoulaidi uit. Als iemand bijvoorbeeld last heeft van slaapstoornissen, worden ademhalingsoefeningen aanbevolen, of in het geval van slaapproblemen bij kinderen, wordt het belang van routine aan de ouders uitgelegd.

Zelfs als het gezin op straat leeft en soms zelfs geen tent heeft als onderkomen, is het belangrijk om een routine aan te houden, zoals bedtijd en speeltijd. Dit helpt om het angstniveau onder controle te houden.
Majdouline Khoulaidi gaat verder: we zien kinderen van 10 jaar achteruitgaan, zoals weer in bed plassen of kinderen van 12, 13 of 14 jaar, die super aanhankelijk zijn aan hun moeder. We zien ook selectief mutisme, waarbij het kind met slechts één persoon praat, of agressief gedrag van kinderen tegenover hun ouders.

Na een ernstige gebeurtenis, zoals de aardbeving in Marokko, is acute stress dus normaal en dit kan wel tot 4 weken aanhouden. De behandeling moet echter nu gebeuren om het risico op ernstigere symptomen van posttraumatische stress te voorkomen. Hiervoor is namelijk een veel langere behandeling nodig.
Afhankelijk van de achtergrond van mensen zal psychologische ondersteuning tot minstens een jaar na de ramp nodig zijn. Voor mensen die zich voor de aardbeving al in een zeer kwetsbare situatie bevonden - en die daarom aan ernstigere symptomen lijden - zal psychosociale ondersteuning langer duren.

Majdouline Khoulaidi voegt daar een positieve noot aan toe: we moeten de grote veerkracht van de bevolking benadrukken, of het nu gaat om mannen, vrouwen of kinderen. Daarnaast hebben de slachtoffers een grote solidariteit opgebouwd om elkaar te steunen.