Sluiting opvangcentrum voor daklozen: 250 dakloze mannen, vrouwen en kinderen dreigen in volle COVID-19 crisis op straat te belanden

“De federale overheid kan omwille van onduidelijkheid over de eigen toekomst geen structurele steun bieden. De regionale overheid biedt geen sluitende antwoorden over de overname van dit project. Dit zorgt voor grote onzekerheid bij de bewoners en de medewerkers. Die onzekerheid is intussen chronisch geworden: in het beste geval kijken we uit naar een verlenging van enkele maanden, terwijl de meerwaarde en relevantie van dit centrum het verdient om een structureel karakter te krijgen.”

De organisaties maken zich  dan ook zorgen over het lot van de mensen die door deze beslissing op straat zullen belanden in volle pandemie.

Het centrum dat op 8 januari nog bezocht werd door de Koning op vraag van het Paleis, biedt plaats aan 261 personen: 78 personen in gezinnen, waarvan 41 kinderen en 15 kinderen jonger dan 3 jaar, 58 alleenstaande vrouwen, 107 alleenstaande mannen en 18 niet-begeleide minderjarigen. Over 3 weken hebben deze 261 mensen geen perspectief op huisvesting: de andere daklozenopvangcentra in Brussel zijn gesatureerd en de tijdelijk geopende hotels worden binnenkort ook progressief afgebouwd.

Bovendien zitten we nog steeds midden in de COVID-19 epidemie: dakloze mensen hebben geen kot om in te schuilen en hebben op straat minder of geen toegang tot medische hulp en beschermingsmateriaal. Bovendien zorgt huisvesting in veilige omstandigheden ervoor dat de contact tracing bij daklozen beter kan verlopen. Deze beslissing zet de vele inspanningen om deze daklozenpopulatie te beschermen tegen het virus op de helling.  

Van noodhulp naar toekomstperspectief : bijna 60% succesvolle uitstroom

Sinds de opening van het centrum op 8 december 2018 werden 2459 verschillende mensen opgevangen. Elke inwoner werd onvoorwaardelijk verwelkomd voor een periode van minstens één maand en werd begeleid met psychosociale ondersteuning, waaronder begeleiding om toegang te krijgen tot hun rechten in België en toekomstgerichte ondersteuning aangepast aan hun situatie. Voor de kinderen omvatte dit ook scholarisering: 73% van de kinderen vond een plek op een Brusselse school.   Met de sluiting van het centrum is het de vraag hoe zij, zonder oplossing voor hun dakloosheid op lange termijn, zullen verdergaan met hun opleiding.  

Kwaliteitsvol ondersteunend werk werd mogelijk gemaakt dankzij de 24 uur op 24 opening van het centrum gedurende 19 maanden aan een stuk. Dankzij de constructieve samenwerking en de expertise van de 3 partners werd een positieve uitstroom gerealiseerd bij 60% van de inwoners. 

De diversiteit van meerdere (nieuwe) partners binnen de daklozensector is trouwens een grote meerwaarde voor de kwaliteit: “Sinds enkele jaren zijn een reeks (nieuwe) organisaties betrokken bij het beheer van de daklozenopvang. Die diversiteit is cruciaal, we willen niet terugkeren naar een monopoliesituatie waarbij één organisatie alles in handen heeft.”

Alarmerende humanitaire situatie

Het CAW Brussel en Dokters van de Wereld herhalen nogmaals dat dakloosheid geen seizoensprobleem is: de COVID-19 toont dit nogmaals pijnlijk aan. Het proces van medische en psychosociale ondersteuning van kwetsbare mensen is zeer intensief en vraagt de nodige tijd. Een duurzame en langetermijnaanpak van thuisloosheid is absoluut noodzakelijk. De organisaties vragen dan ook een langetermijnperspectief voor het opvangcentrum in de Trierstraat.

Joachim Joris, coördinator hulpverlening- noodopvangcentrum in de Trierstraat, voor CAW Brussel:

"Dit centrum is uniek in zijn soort. We bieden de meest kwetsbare mensen in onze samenleving de kans om uit de 'overlevingsmodus' te stappen. Door in te zetten op een intensieve en gepersonaliseerde psychosociale begeleiding slagen we erin onze bewoners  een toekomstperspectief te bieden en te ontsnappen aan de vicieuze cirkel waar ze vaak al lang in vastzitten.”

Kris Gysen, inhoudelijk directeur, voor CAW Brussel:

“Enkel een duurzame lange termijnaanpak met de nodige professionele en gediversifieerde ondersteuning, kan het probleem van dakloosheid oplossen. Centra slechts enkele maanden openen, is een pop-up-aanpak die werkt bij de organisatie van tijdelijke evenementen, maar niet bij mensen met multipele problematieken die gespecialiseerde hulp nodig hebben.”   

Emmy Deschuttere, woordvoerder Dokters van de Wereld: 

"Op zich is het al onverantwoord om mensen zonder vooruitzicht van de ene dag op de andere op straat te zetten.  Dat doen in het midden van een COVID-19 epidemie is  helemaal ondenkbaar.  Afgelopen maanden hebben onze medische teams alles op alles gezet om er als medische humanitaire organisatie voor te zorgen om COVID-19 in te dijken, daklozen te testen en broeihaarden te voorkomen bij de populatie van Brusselse daklozen.  Het sluiten van het centrum zet nu ook een efficiënte contact tracing op de helling: hoe mensen opsporen die op straat ronddolen ? Deze beslissing zet met andere woorden het maandenlange werk van ons en onze partners op de helling.”