Rapport: toegang tot zorg voor kwetsbare mensen in Europa alarmerend

“Dit rapport geeft een stem aan de mensen die niet worden opgenomen in de officiële nationale & Europese statistieken: mensen die dakloos zijn, mensen die geen papieren hebben en die geen toegang hebben tot nationale zorgsystemen. En dat midden in een pandemie die de al beperkte toegang tot medische zorg nog moeilijker maakte.” vertelt Michel Genet, Directeur van Dokters van de Wereld Belgïe.

Het rapport is de uitkomst van een bevraging van 25.355 mensen en 45.292 consultaties in 6 Europese landen. Elk van hen deed in 2020 een beroep op de vaste en mobiele teams van Dokters van de Wereld.

Ontdek het rapport

78,2% geen enkele toegang tot zorg

De toegang tot zorg bij deze onzichtbare en zieke onderbuik van Europa was tijdens dit pandemiejaar slecht: 78,2% had geen enkele toegang tot zorg op het moment van het eerste contact in de kabinetten van Dokters van de Wereld. België scoort het slechtst: van de 1773 bevraagde patiënten die langskwamen op de Belgische projecten had 86,1% geen enkele toegang tot het reguliere zorgsysteem.

De staat van gezondheid was er dan ook slecht aan toe: 26,6% van ondervraagden gaf aan in (zeer) slechte fysieke gezondheid te verkeren. Dat is 3 keer zoveel i.v.m. de algemene Europese bevolking, waar 8,4% aangeeft zich in een slechte fysieke gezondheid te verkeren.

De mentale gezondheid van kwetsbare mensen in Europa was in 2020 slecht: net geen 59% gaf aan zich elke dag, meer dan de helft van de tijd of meerdere dagen depressief te voelen. Een derde van de respondenten die we bevroegen over hun mentale gezondheid scoorde zo hoog op de depressieschaal dat een screening op majeure depressie was aangewezen.

Zwangere kwetsbare vrouwen raken niet aan zorg, kinderen raken onvoldoende gevaccineerd

Dokters van de Wereld behandelde patiënten met een breed scala aan acute en chronische aandoeningen, waaronder ook zwangere vrouwen. Van de 437 zwangere kwetsbare vrouwen die langskwamen in de nationale projecten, had meer dan de helft (52,7%) geen enkele prenatale consultatie gehad. 42,9% van de vrouwen die in hun tweede of derde trimester zaten, hadden nog geen enkele screening ontvangen.

Slechts 46,4% van de kinderen die we zagen in onze nationale projecten had een vaccin gekregen tegen tetanus , 44,1% tegen kinkhoest & hepatitis B en 42,6% tegen mazelen, de bof en rodehond.

“Dit is niet alleen gevaarlijk voor de gezondheid van kwetsbare kinderen, maar houdt reële risico’s in voor de gezondheid van een ganse bevolking. Dat heeft de COVID-19 vaccinatie bewezen” Aldus Genet. “ Bovendien creëert dit soort praktijken tot een kloof tussen de arme, niet-gevaccineerde kinderen en de rijke(re) gevaccineerde kinderen.”

“Waar onze patiënten ook vandaan komen, elk van hen zit vast in een uitermate hard leven”, zegt Genet “Ze komen bij ons als laatste redmiddel, nadat ze op een muur botsen bij de officiële zorginstanties. Op het moment dat ze bij ons belanden, kampen ze vaak met ernstige en soms zelfs levensbedreigende aandoeningen.”

Ten slotte wijst dit rapport op het belang van een zorgsysteem dat niet aan uitsluiting doet: “Ons jarenlang pleidooi waarbij we vragen voor een gelijke en universele toegang tot (preventieve) zorg, onafhankelijk van je nationaliteit, papieren of inkomen, is sinds de COVID-19 pandemie meer dan ooit pertinent: het zijn niet kwetsbare personen die een risico vormen, wel de zorgsystemen die deze kwetsbare personen doelbewust uitsluiten van toegang tot medische zorg.”

Wie waren de respondenten die langskwamen?

• Onze respondenten leven in extreme armoede: 91.7 % leeft onder de armoedegrens
• 25% zijn EU-inwoners of ‘nationals’. 74,7% zijn afkomstig van buiten de EU.
• Slechts 17,7% beschikt over een adequate woning. 28% is dak- of thuisloos, en 52,6% leeft in een onzekere of inadequate woonsituatie. De helft van de nationals was dak-of thuisloos.
• 59,1 % van de patiënten was een man, 40,9% vrouw. De mediaan leeftijd was 34. 1,7% was ouder dan 70 en 8,8% was minderjarig.