Gaza: luchtdroppings en zeeroutes geen alternatief voor hulpverlening over land

Sinds het begin van de escalerende vijandelijkheden benadrukken mensenrechtenorganisaties en humanitaire organisaties die aanwezig zijn in de Gazastrook dat een onmiddellijk en permanent staakt-het-vuren het enige antwoord is op de immense humanitaire crisis in de enclave. Ze roepen op tot een wapenstilstand in combinatie met een volledig ongehinderde toegang voor humanitaire hulp via alle grensovergangen. Landen kunnen zich niet verschuilen achter luchtdroppings en een humanitaire corridor over zee om de illusie te wekken dat ze genoeg doen om de nood in Gaza te verlichten. Hun eerste verantwoordelijkheid is het voorkomen van gruweldaden en het uitoefenen van effectieve politieke druk. Alleen op die manier kan een einde worden gemaakt aan de meedogenloze bombardementen en de beperkingen die een veilige toevoer van humanitaire hulp in de weg staan. 

De bevolking in de Gazastrook leeft al maandenlang in extreme voedselonveiligheid. Nooit eerder registreerde de Integrated Food Security and Nutrition Phase Classification (IPC) een voedselcrisis onder zo’n groot deel van de bevolking. Gezinnen drinken al maanden onveilig water en hebben soms dagenlang niets te eten. Het gezondheidssysteem is volledig ingestort, juist nu talrijke epidemieën uitbreken en de bevolking zware verwondingen oploopt door de voortdurende bombardementen. Onlangs zijn minstens twintig kinderen gestorven als gevolg van ernstige ondervoeding, uitdroging en gerelateerde ziekten. De situatie op het gebied van voedsel, water en hygiëne verslechtert met de dag. Als de Israëlische autoriteiten de toegang voor humanitaire hulp blijven blokkeren, zullen er nog meer doden vallen door honger en ziekte. De VN waarschuwt voor een dreigende hongersnood. 

Hoewel sommige landen onlangs hun luchtdroppings met hulpgoederen naar Gaza hebben opgevoerd, benadrukken humanitaire experts dat hulpverlening via deze methode alleen niet voldoende kan zijn om te voorzien in de immense behoeften van de bevolking in de enclave. 2,3 miljoen mensen die onder erbarmelijke omstandigheden proberen te overleven, kunnen niet worden gevoed en medisch verzorgd via luchtdroppings. 

Luchtdroppings kunnen niet die hoeveelheden humanitaire hulp bieden als transport over land. Een konvooi van vijf vrachtwagens kan ongeveer 100 ton levensreddend voedsel en materiaal vervoeren. Tijdens de recentste leveringen via de lucht werden slechts een paar ton hulpgoederen gedropt. Luchtdroppings kunnen bovendien ook erg risicovol zijn voor de burgers op zoek naar hulp. In Gaza vielen al minstens vijf slachtoffers door hulppakketten in vrije val. Humanitaire hulp mag geen nattevingerwerk zijn. Het is essentieel dat de hulp wordt verleend door professionele teams met de nodige expertise in het distribueren van hulpgoederen en het bieden van levensreddende zorg. Hulpverlening moet menselijk zijn; niet alleen om de behoeften van de getroffen bevolking nauwkeurig te kunnen beoordelen, maar ook om de getraumatiseerde, wanhopige bevolking weer hoop en waardigheid te geven. De kinderen, vrouwen en mannen in Gaza, die al vijf maanden in mensonterende omstandigheden de onafgebroken bombardementen ondergaan, verdienen meer dan de karige liefdadigheid die uit de lucht komt vallen. Hoewel alle humanitaire hulp die Gaza binnenkomt welkom is, moeten luchtbruggen en zeecorridors worden beschouwd als een laatste redmiddel. Ze kunnen nooit de hulp over land vervangen.

Het is belangrijk op te merken dat sommige landen, zoals de VS, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk, die onlangs luchtdroppings hebben uitgevoerd, tegelijkertijd wapens leveren aan de Israëlische autoriteiten. Landen zouden humanitaire hulp niet mogen gebruiken om hun verantwoordelijkheden en verplichtingen binnen het internationaal recht – waaronder het voorkomen van gruweldaden – te ontlopen. Als deze landen hun verplichtingen willen nakomen, moeten ze stoppen met alle wapenleveringen die kunnen worden gebruikt bij internationale misdaden. Ze moeten ook krachtige maatregelen nemen om een onmiddellijk staakt-het-vuren af te dwingen en ongehinderde toegang tot humanitaire hulp te verzekeren, en de schuldigen ter verantwoording te roepen.

Derde landen maakten onlangs bekend dat er een vanaf Cyprus een maritieme corridor wordt opgezet. Dit initiatief omvat de aanleg van een drijvende noodhaven voor de kust van Gaza die pas over enkele weken volledig operationeel zal zijn. Ondertussen sterven hele gezinnen van de honger. Er is geen tijd meer om te wachten op de aanleg van de infrastructuur langs de kust. Om deze levens te redden moeten de humanitaire vrachtwagens vol voedsel en geneesmiddelen, die momenteel Gaza niet binnen mogen, onmiddellijk tot het grondgebied worden toegelaten. De transporten vanuit Cyprus naar de distributiecentra rond Gaza wachten trouwens dezelfde obstakels als de huidige hulpkonvooien uit Rafah: aanhoudende onveiligheid, talloze toegangsweigeringen door de Israëlische troepen en buitensporig lange wachttijden aan de Israëlische controleposten. De aanleg van deze zeecorridor zal daarom weinig verschil maken in deze humanitaire ramp, tenzij tegelijkertijd een onmiddellijk staakt-het-vuren en volledige, ongehinderde toegang tot alle gebieden in de Gazastrook wordt afgedwongen. Het gebrek aan duidelijkheid over de verantwoordelijke instantie voor de infrastructuur en de veiligheid van hulptransporten over land is ook zorgwekkend. Landen moeten voorkomen dat de zeecorridor een langdurige militaire bezetting van de Gazastrook door Israël legitimeert, waarbij hulpverlening als instrument wordt gebruikt.

We erkennen dat alle hulp nodig is in deze schrijnende omstandigheden, maar maken ons zorgen over de mogelijk nadelige gevolgen van een gevaarlijk precedent, dat afbreuk doet aan de humanitaire doorgang over land en een verlenging van de vijandelijkheden in de hand werkt. De enige juiste humanitaire reactie op de enorme noden in Gaza is een ongehinderde toegang voor de hulpverleners en de humanitaire hulp die reeds maanden aan de Egyptische kant van de grens gestationeerd zijn. Tot op vandaag zijn het de Israëlische autoriteiten, en zij alleen, die beslissen of de 2,3 miljoen Gazanen toegang krijgen tot voedsel, medische zorg en een dak boven hun hoofd. Deze situatie kunnen we niet langer tolereren. De humanitaire organisaties beschikken over de logistieke middelen om de Palestijnen in Gaza te helpen. Het enige wat ontbreekt is de politieke wil van de landen om deze toegang af te dwingen.

Wat verwachten de humanitaire organisaties van derde landen? Zij moeten dringend hun invloed aanwenden om een onmiddellijk staakt-het-vuren te eisen en de Israëlische autoriteiten te dwingen een einde te maken aan hun doelbewuste blokkade van humanitaire hulp in alle delen van de Gazastrook, onder meer door de grensovergangen bij Rafah, Kerem Shalom / Karam Abu Salem, Erez / Beit Hanoun en Karni volledig te openen en de toegangsbeperkingen op te heffen. We herhalen dat een onmiddellijk en permanent staakt-het-vuren de enige optie is om de massale toestroom van humanitaire hulp op gang te trekken die vereist is om het lijden van 2,3 miljoen mensen in de Gazastrook te verzachten. 

©Louise Bichet

Ondertekenaars:

Action Aid International
American Friends Service Committee
Amnesty International
Association of Italian NGOs
CCFD-Terre Solidaire
CISS - Cooperazione Internazionale Sud Sud
DanChurch Aid
Danish House in Palestine
Danish Refugee Council
HelpAge International 
Humanity & Inclusion - Handicap International
IM Swedish Development Partner
International Federation for Human Rights
INTERSOS
Medical Aid for Palestinians
Mennonite Central Committee
Médecins du Monde International Network 
Médecins Sans Frontières France 
Oxfam
Plan International
Première Urgence Internationale
Secours Islamique France
Terre des Hommes Italy
War Child Alliance
Welfare Association