Zuid-Kivu, Congo: dringend nood aan gezondheidszorg voor slachtoffers van seksueel geweld

Sinds 2015 helpt Dokters van de Wereld om seksueel geweld  in  Congo een halt toe te roepen.

Eerst deden we dit 7 jaar lang in samenwerking met Dokter en Nobelprijswinnaar Denis Mukwege, vandaag zijn we aan de slag in Uvira, een andere regio in die ook Zuid-Kivu ligt.  We hebben er projecten die seksueel geweld voorkomen, slachtoffers begeleiden en daders niet onbestraft laten.

Steeds meer minderjarige slachtoffers van seksueel geweld

“Gedwongen kind- en tienerhuwelijken, ongewenste zwangerschappen na seksueel geweld, clandestiene abortussen: Zuid-Kivu is het Congolese epicentrum van gendergerelateerd geweld. Uit een verslag van OCHA blijkt dat het seksueel geweld er op één jaar tijd met 86% gestegen was. En nog onrustwekkender: dit soort geweld  treft meer en meer minderjarigen. Het gevolg: steeds meer meisjes jonger dan 18 jaar raken zwanger, worden gestigmatiseerd en niet geholpen.  Dit is  en blijft de harde realiteit voor veel slachtoffers ”, vertelt Eric Wynants, adjunct-coördinator van Dokters van de Wereld in Congo. 

Slachtoffers van seksueel geweld steeds jonger

De regio Zuid-Kivu wordt geteisterd door aanhoudende conflicten en een alarmerende humanitaire situatie. Verkrachting werd er lange tijd ingezet als oorlogswapen. Vandaag is seksueel geweld wijdverspreid in de Congolese maatschappij, onder meer door voormalige kindsoldaten, dienstplichtigen, voormalige rebellen en diverse gewapende groeperingen. De slachtoffers lijken steeds jonger, soms nog geen 10 jaar oud. Daarnaast is er ook sprake van huiselijk of crimineel geweld.

Om de slachtoffers van dit geweld te helpen, is Dokters van de Wereld actief in de regio Uvira en in de stad Bukavu. De organisatie leidt preventieacties, verstrekt gezondheidszorg, biedt psychosociale begeleiding, stimuleert professionele re-integratie van de slachtoffers en verwijst hen door voor juridisch advies. Door de gespannen situatie en de beperkte aanwezigheid van humanitaire organisaties is de interventie van Dokters van de Wereld broodnodig.

Preventie in de gemeenschappen

Dokters van de Wereld strijdt niet solo tegen seksueel geweld.  Samen met lokale verenigingen en burgers werken we samen aan de preventie van seksueel geweld.  De leden bestaan uit opiniemakers, lokale vertegenwoordigers maar ook uit voormalige slachtoffers van seksueel geweld.  Samen analyseren we de oorzaken en risicofactoren van seksueel geweld en werken we op basis daarvan lokale acties uit. 

 “Zo was er  een periode waarin heel wat vrouwen ’s ochtends vroeg water gingen halen in het Kivumeer  en daar slachtoffer werden van seksueel geweld. Op straat was er amper verlichting. De onveiligheid kende een hoogtepunt. Hierna werd besloten om openbare straatverlichting te voorzien. Door die simpele ingreep werd het aantal incidenten drastisch verlaagd”, vult Eric Wynants aan.

de 72 uur na een verkrachting zijn cruciaal

Vrouwen die het slachtoffer worden van seksueel geweld, moeten zo snel mogelijk naar een gezondheidscentrum voor de post-verkrachtingskit. Die bevat een behandeling tegen HIV, een vaccin tegen hepatitis B, een behandeling tegen andere seksueel overdraagbare infectieziektes (syfilis, gonorroe enz.) en de morning-afterpil.  Een snellere behandeling is voor Dokters van de Wereld prioritair. Daarom trekken we samen met de lokale verenigingen naar   de dorpen om de mensen te informeren over het bestaan van onze diensten en zorgcentra die we ondersteunen.   Bovendien wordt er systematisch een medisch-wettelijk attest opgesteld, waarmee de slachtoffers klacht kunnen neerleggen.

Dokters van de Wereld biedt ook psychosociale ondersteuning en mentale gezondheidszorg aan de slachtoffers, zodat ze hun verhaal kunnen doen en het trauma enigszins kunnen verwerken. De psychosociale assistenten informeren hen ook over hun rechten en verwijzen hen door naar gespecialiseerde juridische diensten.

Politieke mobilisering

Tot slot neemt Dokters van de Wereld ook de taak van pleitbezorger binnen de gemeenschappen op zich. “Via een coalitie van burgemeesters en regionale bestuurders mobiliseren we de beleidsverantwoordelijken en dringen we aan op maatregelen om seksueel geweld te voorkomen en te bestrijden, en de geweldplegers aan te klagen”, aldus Eric Wynants.