Verdere verstrenging van de Dringende medische hulp: scoren op de kap van zieke mensen zonder papieren 20/02/2018

Minister Ducarme wil de medische hulp voor mensen zonder papieren nog verder verstrengen. "Er is te veel misbruik" zegt hij, en "de maatregel moet een afschrikkend effect hebben voor de zorgverleners". De zorgverleners van Dokters van de Wereld staan alvast versteld van de feitelijke onjuistheden: "Wij weten niet waarop Ducarme zijn argumenten baseert. Op de realiteit alvast niet." Omdat de aanwezigheid van terreinmedewerkers vandaag niet werd gewenst in de commissie, publiceren de artsen en zorgverleners van Dokters van de Wereld hieronder hun bedenkingen.

Mythe: de talrijke misbruiken vereisen een verstrenging van de procedure.

Er is misbruik, maar niet van de patiënt. Al jaren zien we dat ernstig zieke mensen die onterecht de deur worden gewezen door het OCMW. Zien we dat diabetici insuline geweigerd worden omdat de vertragingen soms maanden oplopen. Worden daklozen de deur gewezen omdat ze geen vast adres hebben. Elk van deze patiënten voldeed aan de voorwaarden, had op papier recht op hulp. Toch werden ze geweigerd: omdat de mensen aan de knoppen de procedure zelf niet goed begrijpen en elk OCMW de wet op eigen houtje interpreteert. In de eerste helft van 2016 werden blijkbaar 12 fouten gemaakt. 12 gevallen waarbij je je vragen kon stellen of de procedure Dringende Medische Hulp wel echt nodig was. Maar wat met de honderden gevallen die geweigerd werden terwijl zij er volgens de wet recht op hadden?

Mythe: de procedure wordt onnodig vaak aangewend door mensen zonder papieren.

Tot 90% van de mensen zonder papieren maakt géén gebruik van de medische hulpprocedure. Mensen zonder papieren zijn eerder geneigd om aan zorguitstel te doen, zelfs al hebben ze er nood aan en recht op: ze weten niet waar naartoe, ze gaan ervan uit dat ze het niet kunnen betalen, ze zijn bang voor arrestaties, kregen al eerder te maken met zorgweigering of kennen de procedure niet, net zoals vele OCMW-medewerkers, zorgverleners en politici.

Mythe: De kosten van de medische hulp voor mensen zonder papieren vormt een te grote belasting van de sociale zekerheid.

Het totaalbudget van het (kleine) aantal mensen zonder papieren dat op de een of andere manier dan toch aan zorg raakt, neemt 0.2% in van het totale zorgbudget. Bezwaarlijk een gat in het budget te noemen. Talrijke studies tonen trouwens aan dat zorguitstel en het niet verzorgen op termijn duurder uitkomt dan gewoon zorg toedienen. Bovendien gaat 70% van het DMH-budget naar hospitalisatiekosten, wat illustreert dat het over fundamentele zorg gaat. En ten slotte is de kostprijs van nog een extra bureaucratische controlelaag veel duurder dan de kostprijs van het verwaarloosbaar aantal misbruiken.

Mythe: In onze strijd tegen medisch toerisme kunnen we niet anders dan de procedure te verstrengen.

Uit een studie van Dokters van de Wereld uit 2014 blijkt dat slechts 3% van de patiënten zonder papieren die langskwamen bij Dokters van de Wereld was geëmigreerd omwille van gezondheidsredenen. Bovendien is de gemiddelde tijd tussen het moment van aankomst en de eerste raadpleging bij Dokters van de Wereld drie tot acht jaar. Mensen komen gezond aan in België maar worden hier ziek door de leefomstandigheden. Massale migratie om medische redenen is een mythe.

Mythe: Dringende Medische hulp staat gelijk aan urgente zorg.

Nog steeds wordt Dringende Medische hulp gelijkgesteld met urgente zorgen. En dat terwijl de procedure – we blijven het tot in den treure herhalen- betrekking heeft op alle medische, curatieve en preventieve zorgen. Hierdoor worden regelmatig zorgaanvragen onterecht geweigerd.

Mythe: Wij vinden dat de situatie moet blijven hoe ze is.

Wij vragen al jaren om de procedure te vereenvoudigen. Niet omdat ze misbruikt wordt, wel omdat ze zodanig log, moeilijk, complex en ontoegankelijk is dat niemand eraan uit raakt. Dat leidt tot foute interpretaties en willekeur: in het ene ocmw wordt 2% van de aanvragen geweigerd, in andere ocmw's is dat bijna 30%. In het ene ocmw krijg je een medische kaart van 30 dagen, in het andere wordt het beperkt tot 1 dag. Zo kunnen we nog even doorgaan. Er is dringend nood aan een vereenvoudiging, zoals Dokters van de Wereld al jaren stelt, en niet aan een nog een complexere (én daardoor erg kostelijke en tijdrovende) situatie, zoals Ducarme van plan is.