Seksueel geweld in de DRC: vertrouwen en waardigheid herwinnen

De getuigenis van Myriam (niet haar echte naam), een weduwe en moeder van drie kinderen, is emblematisch. Nadat ze het slachtoffer werd van een groepsverkrachting toen ze op het veld werkte, kon zij terecht in een gezondheidscentrum waar zij werd opgevangen door medewerkers van Dokters van de Wereld. Daar kreeg ze de nodige medische verzorging en psychosociale steun. Nu behoort ze tot een  beschermende gemeenschap en neemt zij deel aan een sociaal-economisch reïntegratieproject dat door Dokters van de Wereld wordt gesteund.

« In juli 2021, toen zij op een morgen alleen op het veld was, werd zij aangesproken door drie mannen - van wie er één een pistool droeg - en haar aanmoedigden in haar werk. Ze bedankte hen voor hun aanmoediging. Toen vroegen ze haar of ze alleen was. In de hoop dat de mannen daardoor zouden vertrekken  deed zij alsof haar kinderen bij haar waren en riep hen bij hun voornamen.. Toen de mannen beseften dat zij gelogen had en inderdaad alleen was, wierpen zij haar op de grond, verkrachtten haar om beurtenen lieten haar op de grond liggen.

Toen ze eindelijk thuiskwam, was Myriam er kapot van en vreselijk aangeslagen. Ze was niet in staat om met haar kinderen of met het dorpshoofd te praten. Bang om weer naar het veld te gaan, bleef ze de volgende dagen thuis. Haar gedrag deed een belletje rinkelen bij B, het centrale aansprekingspunt van de beschermende  gemeenschap, die naar haar toe kwam en vroeg waarom zij geen maniok meer ging cultiveren.  Zij nam haar in vertrouwen, vertelde haar dat zij "een probleem" had gehad en legde de situatie uit. Op haar advies is Myriam vervolgens naar het gezondheidscentrum gegaan, waar medewerkers van het team van Dokters van de Wereld zich over haar ontfermden.  Bij haar aankomst had zij veel emotionele problemen: slapeloosheid, schuldgevoelens, ze was extreem ontmoedigd, enz. Zij kreeg een maand lang de nodige medische verzorging en psychosociale steun. Tijdens haar begeleiding kon zij de situatie uitleggen aan haar drie volwassen dochters, waarvan er twee nog van haar afhankelijk zijn: zij begrepen wat er met hun moeder was gebeurd en waarom zij zich de dagen na deze tragische gebeurtenis vreemd gedroeg.»

Na de groepsverkrachting was Myriam niet langer in staat om naar het veld te gaan, dus probeerde zij een klein zaakje te runnen en keukenartikelen te verkopen om haar kinderen te onderhouden.  Maar het was moeilijk. Nu zij van deze psychologische last is "verlost", heeft zij besloten naar haar akker terug te keren, maar met een nieuwe strategie: aangezien haar akker groot is en zij als weduwe in haar eentje staat, heeft zij ervoor gekozen haar perceel te delen met andere vrouwen. Omdatdat de vrouwen vaak met hun echtgenoten op het veld komen, voelt iedereen zich veiliger nu.

« Ik dank Dokters van de Wereld voor hun ondersteuning.  Vroeger moesten mensen die met dit probleem werden geconfronteerd zwijgen en konden zij nergens terecht voor verzorging.»

Vandaag lacht Myriam weer, en als lid van de beschermingende gemeenschap maakt ze zelf de anderen bewust van seksueel geweld.  Omdat zij het zelf meegemaakt heeft, helpt zij mensen die met dit probleem worden geconfronteerd door hen advies te geven en aan te moedigen om naar medische instellingen te gaan en dezelfde steun te krijgen die zij heeft gekregen. Zij maakt haar drie volwassen dochters er ook attent op "voorzichtig te zijn, niet naar onveilige plekken te gaan en geen geschenken aan te nemen van vreemde mannen die er zeker iets voor terug verwachten". 
Juridisch gezien had zij de mogelijkheid om een klacht in te dienen maar de identiteit van haar folteraars is niet bekend. En als weduwe is het moeilijk voor Myriam om deze stappen alleen te zetten, terwijl zij de kost moet verdienen en haar dochters onderhouden.  Maar ze zegt dat ze zich vandaag beter voelt en niet meer bang is. Zij heeft ook een "levensproject" ontwikkeld met Dokters van de Werelddat haar in staat stelt  zich opnieuw in de maatschappij te integreren en economisch op eigen benen te staan. Zij hoopt de schoolopleiding van haar dochters te kunnen betalen en hen de mogelijkheid bieden zich te ontplooien en te emanciperen door "lang testuderen". 

© Tekst en beeld : Caroline Thirion pour MDM