Nood aan internationale actie om burgers in Rafah te beschermen: het is bijna te laat

Een week geleden heeft de Veiligheidsraad van de VN een resolutie aangenomen waarin ze een onmiddellijk staakt-het-vuren eist. Enkele dagen geleden heeft het Internationaal Gerechtshof nieuwe tijdelijke maatregelen in de genocidezaak van Zuid-Afrika tegen Israël uitgevaardigd. Desondanks blijven de aanvallen toenemen. Daarom dringen 13 humanitaire en mensenrechtenorganisaties er bij staten op aan actie te ondernemen om de toepassing van deze resolutie te verzekeren en gruwelijke misdaden in Rafah te voorkomen.

Vorige week heeft de Israëlische overheid duidelijk aangegeven dat ze haar militaire operaties in Rafah wil uitbreiden. Daarmee negeert ze de wettelijk bindende resolutie van de Veiligheidsraad, waarin een onmiddellijk staakt-het-vuren wordt gevraagd. We hebben dit scenario voor onze ogen zien ontrollen: de Israëlische bombardementen op Rafah hebben op 26 en 27 maart minstens 31 mensen het leven gekost, waaronder 14 kinderen. Humanitaire en mensenrechtenorganisaties hadden eerder al aan de alarmbel getrokken: de geplande Israëlische grondinvasie in Rafah zal het leven en de essentiële hulpverlening voor meer dan 1,3 miljoen mensen, onder wie minstens 610.000 kinderen, verwoesten. De burgers bevinden zich nu recht in de vuurlinie.

Er is geen haalbaar evacuatieplan of beschermend kader voor burgers in het geval van een grondinvasie. Gezien het absolute verbod op het gedwongen overbrengen en deporteren van burgers volgens het internationaal humanitair recht, moet Israël 'alle mogelijke maatregelen nemen' om geëvacueerde burgers van alle essentiële middelen te voorzien om te overleven, evenals een veilige en menswaardige terugkeer te organiseren na beëindiging van de vijandigheden. Bovendien moet het land burgers voorzien van adequate veiligheid en bescherming, water, sanitaire voorzieningen, gezondheidszorg en voeding. Helaas is dit vandaag niet het geval, zowel binnen als buiten Gaza. De Israëlische bombardementen op Gaza en zes maanden van vijandigheden hebben meer dan 60% van de woningen en de meeste infrastructuren in het noorden en het centrum van de Gazastrook beschadigd of met de grond gelijkgemaakt. 

Nergens in Gaza is het veilig voor de mensen. De Israëlische strijdkrachten hebben meermaals gebieden aangevallen die ze eerder als ‘veilig’ hadden bestempeld. Bij luchtaanvallen op de veiligheidszone Al Mawasi en omgeving zijn minstens 28 mensen omgekomen, terwijl Israëlische grondtroepen eerder het noordelijke deel ervan waren binnengedrongen en hadden bezet. Humanitaire organisaties geven de locatie van hun medewerkers en hulpacties door aan de Israëlische strijdkrachten, maar dit is niet voldoende om aanvallen te voorkomen. Humanitaire medewerkers zijn gedood, hulpkonvooien zijn onder Israëlisch vuur komen te liggen en door de bombardementen zijn ziekenhuizen, opgebouwd door de humanitaire gemeenschap, beschadigd of vernietigd. De Israëlische overheid heeft onlangs voorgesteld om burgers te concentreren in 'humanitaire eilanden', maar dit zou alleen een vals gevoel van veiligheid creëren. Bovendien zouden mensen dan samengeperst worden in kleine, geïsoleerde zones die niet voldoende zijn uitgerust. Zowel binnen als buiten deze 'eilanden' kunnen burgers het slachtoffer worden van aanvallen.

Nergens in Gaza hebben mensen toegang tot voldoende hulp en diensten om te overleven. In Rafah werken de levensnoodzakelijke diensten en infrastructuren, zoals overbevraagde ziekenhuizen, bakkerijen en voorzieningen voor water en sanitatie, slechts gedeeltelijk. Het centrum en noorden van Gaza zijn volledig verwoest: systemen, infrastructuren en wijken zijn weggevaagd, en de toegang voor humanitaire organisaties en hulpverleners blijft beperkt. Verdere uitbreiding van Israëlische militaire operaties in Rafah zou ook rampzalige gevolgen hebben voor de humanitaire actie die nu al bijna overal in de Gazastrook wordt belemmerd. Coördinatie van hulpverlening en infrastructuren, opgezet sinds oktober 2023, bevindt zich bovendien in Rafah.

Alle staten hebben de plicht om burgers te beschermen tegen gruweldaden. Maar in Rafah leven kinderen en gezinnen in constante angst en gevaar. De Israëlische overheid heeft aangekondigd dat ze haar militaire operaties wil versterken. Dit risico is des te groter sinds 31 maart, toen het Israëlische oorlogskabinet plannen heeft goedgekeurd voor grondoperaties in het meest zuidelijke gouvernement. Bepaalde staten hebben publiekelijk hun afkeuring geuit, maar de internationale diplomatieke druk en verklaringen hebben nog geen vruchten afgeworpen en de geplande invasie nog niet kunnen afwenden. De staten beschikken over enkele beschermingsmaatregelen en moeten het internationale humanitaire recht en de internationale mensenrechten naleven. Dat werd eerder al duidelijk tijdens andere crisissen, waarbij de veiligheid van de burgers op het spel stond.

Staten moeten nu dringend maatregelen nemen met het oog op een permanent staakt-het-vuren en alle beschikbare opties bekijken om de burgerbevolking te beschermen, zoals ze conform het internationaal humanitair recht en de internationale mensenrechten verplicht zijn. Dit houdt ook in dat de overdracht van wapens, onderdelen en munitie onmiddellijk moet worden stopgezet als het risico bestaat dat ze worden gebruikt om ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht of de mensenrechten te plegen of te faciliteren. Met minder dan dat schieten de staten niet enkel te kort, maar verzaken ze aan hun morele, humanitaire en wettelijke plichten.

Ondertekenende organisaties

1. Save the Children
2. Internationale Federatie voor de Mensenrechten 
3. Amnesty International
4. Médecins du Monde 
5. ActionAid International
6. Oxfam International
7. Conseil norvégien pour les réfugiés
8. Plan International
9. Handicap International – Humanity & Inclusion
10. Medical Aid for Palestinians (MAP)
11. Comité international de secours (IRC)
12. Deense vluchtelingenraad
13. DanChurch Aid