Haïti: wanneer angst een doktersbezoek in de weg staat

“Hoe zou ik mijn huis moeten verlaten? Alle dagen horen we schietpartijen, nemen de bendes het tegen elkaar op en vernemen we dat er weer iemand is gedood. Op dit moment kan ik mijn leven of dat van mijn kinderen niet op het spel zetten om naar het ziekenhuis te gaan.” Erlande Jacques, een Haïtiaanse vrouw die geregeld de projecten van Dokters van de Wereld in Cité Soleil (district Boston) bezoekt, deelt haar ervaring.

Sinds 1 juni is de voorheen al hachelijke situatie in de gezondheidscentra blijven verslechteren. Vanaf die dag zijn de confrontaties tussen de gewapende bendes in het grootstedelijk gebied van de hoofdstad, meer bepaald in de wijken Martissant, Cité Soleil, Bel Air en Delmas 2, zeer hevig. Bijgevolg zochten naar schatting meer dan 1.000 mensen hun toevlucht in parken, op pleinen en in sportcentra.

De patiënten blijven weg en het zorgpersoneel raakt ontmoedigd. Aangezien ze soms zelf hun werkplek niet kunnen bereiken, is hun grootste bekommernis te kunnen vasthouden aan de beperkte vooruitgang die ze hebben geboekt: “De huidige situatie is onhoudbaar! Zwangere vrouwen komen niet naar het ziekenhuis voor de noodzakelijke opvolging uit angst voor het geweld dat momenteel in de straten heerst. Het is alsof we in enkele maanden tijd verliezen wat we de laatste jaren hebben opgebouwd”, betreurt Jacqueline Delmita Joseph, vroedvrouw in Cité Soleil (wijk Truitier).

De onveiligheid is alomtegenwoordig en allesdoordringend. Bewegingsvrijheid vormt een dagelijkse uitdaging voor de mensen die in de wijken van het grootstedelijke gebied van Port-au-Prince en de naburige gebieden wonen. Confrontaties tussen gewapende groeperingen, vuurgevechten, woningbranden, plundering van winkels, verkeersblokkades enz. Wie erin slaagt een ziekenhuis te bereiken, heeft vaak verwondingen opgelopen als gevolg van deze conflicten. Volgens gegevens van Artsen Zonder Grenzen (AZG) over een van de ziekenhuizen van de hoofdstad, Tabarre, raakte sinds november 2019 65 % van de behandelde patiënten gewond door dit geweld in de stad. De chaos heeft ook geleid tot een toename van gewelddaden tegen vrouwen en meisjes.

“In zekere zin bestaat dit land niet”, besluit mevr. José Venceslá, coördinatrice van Dokters van de Wereld Spanje in Haïti, door het uitblijven van enige reactie van zowel de regering als de internationale instanties, ondanks de kritische situatie voor de bevolking.

Ziekenwagens en medisch materiaal geblokkeerd

De verschillende protestbewegingen tegen het huidige politieke bewind maken vaak gebruik van strategieën die het niet eenvoudiger maken om zich van het ene naar het andere punt in de stad te verplaatsen. Hierdoor zijn zorginstanties gedwongen hun planning en interventies aan te passen. De straten zijn afgesloten door versperringen met autobanden, touwen of muren van brandende materialen, waardoor ziekenwagens, medisch personeel en patiënten er moeilijk doorheen geraken, en waardoor ook de toevoer van brandstof en medisch materiaal in het gedrang komt.

Zo zette het Hôpital Adventiste d’Haïti de spoedeisende hulp bij ademhalingsmoeilijkheden op 7 juni stop omdat het ziekenhuis door de wegblokkades de nodige zuurstof niet had ontvangen. De dag voordien had ook het ziekenhuis Saint-Luc een publieke oproep gelanceerd voor zuurstof, essentieel om enkele van de voornaamste gevolgen van COVID-19 te bestrijden, in een land waar nog geen enkele vaccinatie werd toegediend.

“Door de huidige onveilige situatie moeten wij ons geregeld verschuilen om uit de vuurlinie te blijven. De mensen in onze wijk zijn doodsbang. Persoonlijk kan ik mijn werk niet uitvoeren zoals ik zou willen, want we kunnen ons moeilijk binnen de gemeenschap verplaatsen. Deze situatie heeft zeer zware gevolgen voor de opvolging van ondervoede kinderen, zwangere vrouwen en kwetsbare gezinnen”, verduidelijkt Brutus Jean, gezondheidswerker in het ziekenhuis Fontaine in Cité Soleil.

Context van de crisis en verzoeken aan de overheid

De oorzaken van de situatie – en de ernstige gevolgen ervan voor de gezondheid van de Haïtianen – houden niet alleen verband met het permanente tekort aan personeel en financiële middelen in het land, maar ook met de voelbare gevolgen van de sociale en politieke crisis waarmee het land de voorbije tien jaar werd geconfronteerd.

In de bijna twee weken die zijn verstreken sinds de situatie in de hoofdstad is verergerd, hebben de regering en de internationale gemeenschap nog met geen woord over de situatie gerept. Niemand heeft de gewelddadige gebeurtenissen veroordeeld, en de regering grijpt op geen enkele manier in. De bevolking is wantrouwig en gespannen doordat elke actie van de overheid uitblijft. Dokters van de Wereld eist dringend een reactie, zowel van de Haïtiaanse overheid als van de internationale gemeenschap, waaronder de EU.

Dokters van de Wereld in Haïti

In Haïti werken vier delegaties van de medisch-humanitaire ngo samen (Spanje, Zwitserland, Canada en Argentinië) om de seksuele en reproductieve gezondheidszorg, en de moeder- en kindzorg in verschillende departementen van het land te versterken, ook in landelijke gebieden.

Foto : MdM Canada