COVID-19 vaccin: Dokters van de Wereld betwist monopolie van Pfizer/BioNTech

Gebrek aan uitvinderswerkzaamheid, een vereist criterium voor patenteerbaarheid

Twee jaar na het begin van de pandemie heeft 11% van de mensen in de lage-inkomenslanden een eerste vaccinatie gekregen tegenover 75% van de mensen in de hoge-inkomenslanden. 

Deze ongelijke verdeling is te wijten aan het monopolie van een handvol farmabedrijven, waaronder Pfizer/BioNtech.  Zij dienden verschillende patentaanvragen in. Bij 2 van hen blijkt nu dat er sprake is van een  duidelijk gebrek aan uitvinding, een criterium voor patenteerbaarheid. 

"Dokters van de Wereld heeft de ingediende patenten laten onderzoeken. Daaruit blijkt dat  twee geclaimde octrooien niet gerechtvaardigd zijn omdat de noodzakelijke wetenschap reeds bestond:  BioNtech heeft de kennis van de huidige stand van de techniek op het gebied van mRNA-vaccins eenvoudigweg  toegepast op een nieuw virus, Sars-CoV-2.  Dit legt ook uit waarom Pfizer/BioNTech maar een paar weken nodig had om zijn vaccin op punt te stellen..”

De juridische actie maakt deel uit van het engagement van Dokters van de Wereld om de toegang tot zorg en dus ook Covid-19-vaccins te  verbeteren. Daarnaast wil de organisatie  paal en perk stellen aan het globale misbruik van medische patenten  om steeds grotere winstmarges te verzekeren. 

Kolossale kost voor de samenleving

“De publieke sector heeft meer dan 5 miljard dollar geïnvesteerd in de R&D van privébedrijven én nam het financiële risico van 50 miljard dollar[1] op zich door de aankoop van de vaccins te prefinancieren.  Vandaag  controleert Pfizer/BioNTech twee derden van de Belgische markt[2] en worden de wereldwijde verkoopcijfers van vaccins geraamd op 32 miljard dollar in 2022 voor Pfizer en 13 tot 17 miljard voor BioNTech[3]. Het "whatever it takes"-beleid van de regeringen t.o.v.  farma-multinationals is uitgemond in een kolossale kost voor de samenleving”, zegt Dr. Xavier de Béthune, woordvoerder geneesmiddelenbeleid.

"Op het eerste zicht lijkt 20 euro per  vaccindosis een aanvaardbare prijs. I [4] .  Tot je kijkt naar de gigantische overheidsinvesteringen in het onderzoek (die wij als burger mee hebben gefinancierd).  Tot je inziet dat de productiekosten van een dosis slechts 1 à 2,5 euro bedragen.  Tot je kijkt hoe zwaar dit weegt op nationale begrotingen en onze zorgsystemen. Tegen de hoogste kostprijs schatten we in dat de totale kost meer dan 250 miljoen euro[5]  lager had kunnen zijn.” 

Omdat onderzoek en ontwikkeling op het gebied van vaccins massaal met overheidsmiddelen zijn gesteund, is het tijd dat de Europese staten de controle terugkrijgen. De overheid kan nog steeds ingrijpen en moet dat ook doen: “Dankzij overheidsinvesteringen in onderzoek maken een handvol bedrijven vandaag gigantische omzetten,  weegt de kost van vaccins enorm door op de nationale begrotingen van landen én wordt de toegang tot vaccins tegelijk wereldwijd geremd.  Dit is een onevenwichtige en onrechtvaardige situatie die  moet worden rechtgezet”, besluit Dokters van de Wereld. Het onterecht toekennen van brevetten moet voorkomen worden. Dokters van de Wereld zal ook in de toekomst zulke situaties blijven aanvechten.

[1] Global Health Centre. (2021). Covid-19 Vaccine Purchases and Manufacturing Agreements. Graduate Institute of International and Development Studies. Retrieved from: www.knowledgeportalia.org/covid19-vaccine-arrangements.

[2] https://www.health.belgium.be/nl/leveringen-vaccins-en-vaccinatiemateriaal

[3] https://www.cnbc.com/2022/03/03/covid-pfizer-moderna-project-51-billion-in-combined-vaccine-sales-this-year.html

[4] https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/08/01/financial-times-pfizer-en-moderna-verhogen-europese-vaccinprijz/

[5] 18,4 miljoen dosissen geleverd op 22/4/2022 aan 2,5€/dosis tgv een gemiddelde van 18€/dosis. (https://www.health.belgium.be/nl/leveringen-vaccins-en-vaccinatiemateriaal)