Achter de schermen bij ons Centrum voor Onthaal, Zorg en Oriëntatie in Antwerpen: Getuigenis van onderzoeker Didier Boost

"Afgelopen week nam ik samen met sociaal werkers van Dokters van de Wereld voor het eerst interviews af bij enkele patiënten in Antwerpen. Deze gesprekken hebben mij als onderzoeker, maar eigenlijk vooral als mens opnieuw stevig wakker geschud.

Ik was getuige van hoe iemand zijn eigen bestaan in de samenleving letterlijk als probleem bestempelde en daarbij de drempels tot gezondheidszorg normaliseerde. Hij definieerde zichzelf als ‘buitenlander zonder papieren die de regels moet volgen’. Het kroop onder mijn huid hoe publieke en politieke discours van ‘undeservingness’ worden geïnternaliseerd, zelfs wanneer het gaat om een fundamenteel mensenrecht als gezondheidszorg. De regels en procedures waar hij naar verwees waren nochtans een kwestie van leven of dood in zijn situatie. Het opgeven van een adres om een medische waarborg te verkrijgen was lang onmogelijk, maar werd op een bepaald moment noodzakelijk om toegang tot specialistische hulp en nierdialyse te verkrijgen. Hij sprak daarbij de beklijvende woorden dat hij er zonder tussenkomst van Dokters van de Wereld vandaag niet meer zou zijn geweest.

Deze mensen worden opgehouden in de wachtkamer van onze samenleving. Ik leerde personen kennen die niet afhankelijk willen zijn van humanitaire hulp, maar een leven willen uitbouwen waarin ze voor zichzelf en hun familie kunnen instaan. Het deed pijn om te horen hoe deze staat van onzekerheid en stilstand zich op zoveel manieren wreekt. Hoe hun gezondheid zienderogen achteruitgaat door niet volwaardig te mogen participeren, maar ook hoe iemand tussen lach en traan vertelde dat hij zo graag eens naar de kust wou, maar dat niet durfde uit angst om opgepakt te worden. Hoe er zoveel potentieel, talent en levenslust on hold wordt gezet.

Het was tekenend hoe er desondanks alle tegenkantingen hoop, erkentelijkheid en verbinding in hun verhaal bleef doorschijnen. Ik luisterde met ontzag hoeveel veerkracht deze mensen hebben en werd ontroerd door hoe een belangrijk verschil de nabijheid van de sociaal werkers van Dokters van de Wereld dagelijks in hun leven maakt.

Het was een dag waarop ik nogmaals met de privileges van mijn eigen leven werd geconfronteerd, maar tegelijkertijd ook werd overmeesterd door een gevoel van dankbaarheid om als onderzoeker het vertrouwen van deze organisatie en hun patiënten te krijgen."