Het nieuwe kamp op Lesbos is erger dan het uitgebrande: fotografe Layla Aerts getuigt ter plekke

Hoezo?

Layla:  terwijl het vorige kamp in Moria zich tussen bomen bevond, staat het nieuwe kamp in een open schrale vlakte, vlak naast de zee, op een plek waar de wind vrij spel heeft.  Eindeloze rijen witte tenten staan in de zon veel te dicht bijeen. Bovendien is het een overstromingsgebied.  Het nieuwe kamp is haastwerk, en dat is eraan te zien. We moeten hopen, voor de honderden families die er logeren, dat het niet gaat stormen of hevig regen.  Als dat gebeurt, valt de boel letterlijk omver.

Je sprak met een aantal mensen die in het nieuwe kamp leven. Wat vertelden ze je?

Layla:  Dat de situatie achter de schermen van het kamp dramatisch is. Er is een schrijnend tekort aan sanitaire voorzieningen, wat in tijden van een pandemie in feite niet te geloven is.  Mensen vertelden me dat ze zich moeten wassen en hun behoefte moeten  doen in de zee.  Het is dat of uren lang in de rij staan om naar de WC te kunnen gaan of een douche te kunnen nemen.  Ook de voedselvoorziening loopt mank: de mensen in het kamp krijgen maar één maaltijd per dag, en moeten hiervoor urenlang in de rij staan. 

Hoe waren de mensen die je sprak er mentaal aan toe?

Layla: Iedereen is wanhopig, getraumatiseerd en werkelijk iedereen die mij sprak zei me dat ze constant honger lijden. Maar dat is niet alles: vrouwen zijn bang om s’avonds naar buiten te gaan, er heerst een groot gevoel van onveiligheid en er is tekort aan medische hulp. Daarnaast is deze brand en plotse verhuis een nieuw trauma bovenop vroegere trauma’s.  Je moet weten : iedereen is alles kwijtgeraakt. Persoonlijke bezittingen, kledij, hun asieldocumenten: alles is verloren gegaan in de brand.  Een aantal gezinnen die ik sprak durven hun kinderen geen seconde meer alleen te laten: zo bang zijn ze dat er opnieuw een brand zal uitbreken.  Er is dringend nood aan doorgedreven psychologische begeleiding. Maar in deze context lijkt dat jammer genoeg een luxe.

Wat doet Dokters van de Wereld?

“Toen het kamp nog in aanbouw was, voerden mobiele teams medische consultaties uit in en rondom het kamp.  Dokters van de Wereld deelt ook beschermingsmateriaal om COVID-19-besmetting te voorkomen. Op 1 oktober werd een groot veldhospitaal van 42 vierkante meter in het kamp operationeel, waardoor we onze medische consultaties konden opschroeven.  We zien vooral gezinnen met jonge kinderen en pasgeborenen.  Daarnaast zijn er zo’n 200 bejaarden en een groot aantal mensen met co-morbiditeit en handicaps. Sinds de consultaties zag Dokters van de Wereld al tientallen zeer ernstige zieken met chronische ziektes.

Welke issues heeft Dokters van de Wereld in het kamp gedetecteerd?

“Extreem veel.  Er is sprake van overpopulatie en de gebrekkige sanitaire voorzieningen zijn een risico voor de volksgezondheid en de verdere verspreiding van het virus.  Daarnaast is er dringend nood aan mentale hulpverlening en psycho-sociale begeleiding die zich specifiek richt  op kinderen en vrouwen. Zij maken immers 65% uit van de populatie in het kamp.

Hoe zit het met de toegang tot zorg in het kamp?

“Die is onvoldoende en moet absoluut uitgebreid worden.  Ook omdat er in het kamp veel mensen zijn met chronische aandoeningen.  De begeleiding van vluchtelingen naar het dichtst bijgelegen hospitaal is bovendien erg moeilijk omdat het ziekenhuis een beperkte capaciteit is.

Wat kunnen mensen in België doen?

Ons steunen.  Dokters van de Wereld wil in het kamp een pediatrisch veldhospitaal bouwen.   Daarnaast willen we onze eerstelijnszorg in het kamp aanvullen met gynaecologische zorg voor vrouwen.  Ten slotte willen we een mentaal hulpprogramma uitbouwen dat mensen met posttraumatisch stressyndroom begeleidt. Hiervoor hebben we middelen nodig.  Mensen uit België kunnen daarbij helpen.  Daarnaast is het belangrijk dat mensen uit België spreken over wat wij hier elke dag  zien in het kamp.  Samen kunnen we vermijden dat deze mensen opnieuw in de vergeetput van het Europese migratiebeleid belanden.