Gaza: Honger of kogels: een humanitaire ramp verpakt als hulpverlening

De weken na de lancering van het Israëlische distributieschema behoren tot de dodelijkste en meest gewelddadige sinds oktober 2023. In minder dan vier weken werden meer dan 500 Palestijnen gedood en raakten bijna 4.000 mensen gewond tijdens hun pogingen om toegang te krijgen tot voedsel. Israëlische troepen en gewapende groeperingen – waarvan sommigen naar verluidt opereren met steun van Israëlische autoriteiten – openen nu routinematig het vuur op wanhopige burgers die alles riskeren om te overleven.

Het humanitaire systeem wordt bovendien opzettelijk ontmanteld door de blokkade en beperkingen van de Israëlische regering. Deze blokkade wordt nu gebruikt om het stopzetten van bijna alle andere hulpoperaties te rechtvaardigen, ten gunste van een dodelijk, militair gecontroleerd alternatief dat burgers noch beschermt, noch voorziet in hun basisnoden. Deze maatregelen zijn ontworpen om een cyclus van wanhoop, gevaar en dood in stand te houden.

Ervaren humanitaire organisaties blijven klaarstaan om levensreddende hulp op grote schaal te leveren. 100 dagen nadat Israëlische autoriteiten een quasi totale blokkade op hulpgoederen instelden, zijn de humanitaire omstandigheden in Gaza nog nooit zo slecht geweest. Uitgehongerde en verzwakte burgers worden gedwongen urenlang door gevaarlijk gebied te trekken, om vervolgens een gewelddadige, chaotische strijd aan te gaan om de gemilitariseerde distributiepunten te bereiken. Langs het enige toegangspunt worden duizenden mensen gedwongen te vechten voor beperkte voedselvoorraden. Deze zones zijn plaatsen geworden van bloedbaden, met een flagrante minachting voor het internationaal humanitair recht. Weeskinderen en zorgverleners worden gedood en bij meer dan de helft van de aanvallen raakten kinderen gewond. Nu het zorgsysteem van Gaza in puin ligt, worden gewonde mensen alleen achtergelaten om dood te bloeden, buiten bereik van ambulances en zonder levensreddende medische zorg.

Te midden van deze hongersnoodachtige omstandigheden, vertellen veel families ons dat ze nu te zwak zijn om te concurreren voor voedselrantsoenen. Degenen die erin slagen voedsel te bemachtigen, keren bovendien vaak terug met slechts een paar basisartikelen die bijna onmogelijk te bereiden zijn zonder schoon water of brandstof om mee te koken. Door het tekort aan brandstof zijn ook kritieke levensreddende diensten zoals bakkerijen, ambulances en ziekenhuizen tot stilstand komen. Families schuilen onder plastic zeilen met geïmproviseerde keukens te midden van het puin, zonder brandstof, schoon water, sanitaire voorzieningen of elektriciteit.

Dit is geen humanitaire respons. Meer dan twee miljoen mensen concentreren in nog beperktere gebieden, is geen plan om levens te redden. Al 20 maanden lang worden meer dan twee miljoen mensen onderworpen aan meedogenloze bombardementen, wordt voedsel ingezet als wapen en doet men aan systematische ontmenselijking, en dit alles onder het toeziend oog van de internationale gemeenschap. Deze normalisering van lijden mag niet worden getolereerd.

Staten moeten de schijnkeuze verwerpen tussen dodelijke en gemilitariseerde voedseldistributies of totale ontzegging van hulp. Landen moeten hun verplichtingen nakomen onder het internationaal humanitair recht en de mensenrechten, inclusief verboden op gedwongen ontheemding, willekeurige aanvallen en de belemmering van humanitaire hulp. Landen moeten zorgen voor verantwoording voor ernstige schendingen van het internationaal recht. Wij, de ondergetekende organisaties, roepen opnieuw elk land op om:

• Concrete maatregelen te nemen om een einde te maken aan de belegering en het recht van burgers in Gaza op veilige toegang tot hulp en bescherming te handhaven.
• Donoren aan te sporen geen gemilitariseerde hulpinitiatieven te financieren die het internationaal recht schenden, niet voldoen aan humanitaire beginselen en medeplichtigheid aan wreedheden riskeren.
• Het herstel te steunen van een verenigd, door de VN geleid coördinatiemechanisme, in samenwerking met de UNRWA, de Palestijnse civiele samenleving en de bredere humanitaire gemeenschap.
• We herhalen onze dringende oproepen voor een onmiddellijk en duurzaam staakt-het-vuren, de vrijlating van alle gijzelaars en willekeurig vastgehouden gevangenen, volledige humanitaire toegang op grote schaal, en een einde aan de alomtegenwoordige straffeloosheid die deze wreedheden mogelijk maakt en Palestijnen hun fundamentele menselijke waardigheid ontzegt.

Noot van de redactie

Op 15 juni ontving het veldhospitaal van het Rode Kruis in Al Mawasi minstens 170 patiënten die gewond waren geraakt toen ze probeerden een voedseldistributiepunt te bereiken. De volgende dag, 16 juni, arriveerden meer dan 200 patiënten in dezelfde faciliteit – het hoogste aantal geregistreerd in één enkel massaal slachtofferincident in Gaza. Van dat aantal werden 28 Palestijnen dood verklaard. Een WHO-functionaris benadrukte het dodelijke patroon: “De recente voedseldistributie-initiatieven door niet-VN-actoren resulteren telkens in massale slachtofferincidenten.”

Deze doden dragen bij aan de bredere tol: sinds oktober 2023 zijn meer dan 56.000 Palestijnen gedood in Gaza, waaronder minstens 17.000 kinderen.

Foto © Alessio Romenzi