De nieuwe registratievereisten voor internationale NGO’s in Israël vormen volgens 55 organisaties een ernstige bedreiging voor humanitaire operaties en het internationaal recht

Al meer dan anderhalf jaar voeren humanitaire organisaties hun werkzaamheden uit, ondanks ongekende beperkingen. In 2024 hebben zij miljoenen mensen toegang kunnen bieden tot essentiële diensten, zoals voedselvoorziening, schoon drinkwater, mobiele klinieken, juridische bijstand en onderwijs. De nieuwe registratievoorwaarden brengen deze operaties nu echter in gevaar. Deze maatregelen zijn geen onderdeel van gebruikelijk beleid, maar vormen een aanzienlijke verzwaring van de beperkingen op het humanitaire en civiele werkveld, wat het risico met zich meebrengt van een gevaarlijk precedent.

Volgens de nieuwe regels kunnen reeds in Israël geregistreerde internationale ngo's worden geschrapt, terwijl nieuwe aanvragen kunnen worden afgewezen op basis van willekeurige en politieke beschuldigingen, zoals het “delegitimeren van Israël” of het uiten van steun voor het ter verantwoording roepen van Israël wegens schendingen van het internationaal recht. Andere mogelijke afwijzingsgronden zijn het publiekelijk steunen van een boycot van Israël in de afgelopen zeven jaar (door personeel, een partner, een bestuurslid of een oprichter), of het niet voldoen aan uitgebreide rapportageverplichtingen omtrent humanitaire activiteiten. Doordat het verdedigen van humanitaire hulp en mensenrechten wordt beschouwd als een bedreiging voor de staat, kunnen de Israëlische autoriteiten organisaties buitensluiten die enkel verslag doen van de feitelijke situatie ter plaatse. Zo worden internationale ngo's gedwongen te kiezen tussen het verlenen van hulp en het verdedigen van de rechten van mensen die door het conflict worden getroffen.

Bovendien worden internationale ngo's verplicht om bij hun registratieaanvraag volledige lijsten van hun medewerkers en andere gevoelige informatie over personeel en hun families aan de Israëlische autoriteiten te overleggen. Dit brengt ernstige beschermingsrisico’s met zich mee, zeker in een context waarin hulpverleners en medisch personeel regelmatig doelwit zijn, gearresteerd worden of direct worden aangevallen.

Deze nieuwe regels maken deel uit van een bredere tendens van repressie van de humanitaire en civiele ruimte. Dit uit zich in intensievere surveillance, aanvallen en een reeks maatregelen die gericht zijn op het blokkeren van humanitaire hulp, het bedreigen van de veiligheid van personeel en het ondermijnen van de fundamentele principes van humanitair optreden. Het gaat hierbij niet om op zichzelf staande incidenten, maar om een bredere context die wordt gekenmerkt door:

• Het blokkeren of bemoeilijken van humanitaire hulp door middel van willekeurige bureaucratische beperkingen, logistieke obstakels en een volledige belegering, waardoor Palestijnen worden beroofd van essentiële levensbehoeften.
• De dood van meer dan 400 humanitaire hulpverleners in Gaza, evenals talloze gewonden en gedetineerden, en herhaalde aanvallen op gebouwen, infrastructuur of humanitaire konvooien, ondanks duidelijke identificatie en signalering.
• De invoering van wetgeving die gericht is op het beperken van de activiteiten van UNRWA, de grootste aanbieder van essentiële diensten voor Palestijnen.
• Voor Israëlische ngo’s voorziet nieuwe wetgeving in de invoering van een belasting tot 80% op financiering afkomstig van buitenlandse overheden, terwijl het hen verboden wordt om het Israëlische rechtssysteem te benaderen. Deze maatregel zou zelfs gelden wanneer zij partner zijn van internationale organisaties die verantwoordelijk zijn voor het leveren van humanitaire hulp en het beschermen van gemeenschappen die worden blootgesteld aan gedwongen ontheemding, sloop of geweld door kolonisten.
• De opschorting van werkvisa voor internationaal personeel en de intrekking van vergunningen voor Palestijnen uit de Westelijke Jordaanoever om naar Jeruzalem te reizen, wat leidt tot ernstige verstoringen van de werkzaamheden.
• En inmiddels is de registratie van internationale ngo’s afhankelijk gesteld van politieke en ideologische afstemming, waarmee de neutraliteit, onpartijdigheid en onafhankelijkheid van humanitaire organisaties in het gedrang komt.

Overeenkomstig het internationaal humanitair recht zijn bezettende mogendheden verplicht om onbevooroordeelde humanitaire hulp te vergemakkelijken en het welzijn van de beschermde bevolking te waarborgen. Elke poging om humanitaire hulp te instrumentaliseren voor politieke doeleinden of om organisaties te bestraffen die hun mandaat naleven, dreigt dit kader te schenden. In 2024 heeft het Internationaal Gerechtshof (ICJ) de Israëlische autoriteiten gelast om de levering van humanitaire hulp aan Gaza te faciliteren, middels drie juridisch bindende voorlopige maatregelen. Deze nieuwe beslissingen versterken en institutionaliseren echter de al bestaande belemmeringen voor humanitaire hulp.

Wij roepen staten, donoren en de internationale gemeenschap op om:

• Alle mogelijke middelen in te zetten om humanitaire operaties te beschermen tegen maatregelen die de neutraliteit, onafhankelijkheid en toegang in gevaar brengen – waaronder eisen met betrekking tot personeelslijsten, politieke controle en vage criteria voor intrekking.
• Concrete politieke en diplomatieke stappen te ondernemen die verder gaan dan louter uitingen van bezorgdheid, om ongehinderde humanitaire toegang te waarborgen en te voorkomen dat het op principes gebaseerde verstrekken van hulp wordt verstoord.
• Palestijnse en Israëlische internationale niet-gouvernementele organisaties en organisaties uit het maatschappelijk middenveld te ondersteunen door middel van juridische bijstand, diplomatieke steun en flexibele financiering, gericht op het verminderen van juridische, financiële en reputatierisico’s. Donoren hebben de plicht om principiële humanitaire en mensenrechtenactiviteiten te beschermen.

De 55 ondertekenende organisaties benadrukken dat deelname aan het registratieproces ter bescherming van essentiële humanitaire operaties niet mag worden opgevat als goedkeuring van deze maatregelen.

Deze 55 organisaties blijven zich inzetten voor het verstrekken van hulp, diensten en humanitaire operaties, evenals ontwikkelingsactiviteiten en vredesopbouw, op een onpartijdige, onafhankelijke en behoeftegerichte wijze, in overeenstemming met het internationaal recht en de daaruit voortvloeiende humanitaire beginselen. Internationale niet-gouvernementele organisaties zijn bereid tot een constructieve dialoog met de Israëlische autoriteiten over administratieve procedures, maar kunnen geen maatregelen accepteren die principiële humanitaire actie bestraffen of hun medewerkers blootstellen aan represailles. Dergelijke maatregelen brengen niet alleen de hulpverlening in het bezette Palestijnse gebied in gevaar, maar scheppen ook een gevaarlijk precedent voor humanitaire operaties wereldwijd.

Ondertekende organisaties: