“Als sociaal assistent begeleiden we gemiddeld 70 tot 100 patiënten en zorgen we voor een mentale, medische én sociale opvolging”

Alexandra De Coster werkt al zeven jaar als sociaal assistent in het Brusselse onthaal- en zorgcentrum van Dokters van de Wereld.

Als sociaal assistenten vormen wij de rode draad voor onze patiënten tijdens hun hele traject. Ze hebben ons telefoonnummer en kunnen ons altijd opbellen als ze zitten met vragen over hun medisch en sociale situatie. In België is toegang tot zorg grotendeels afhankelijk van iemands verblijfsstatus en woonplaats. Wij zorgen ervoor dat mensen desondanks toegang krijgen tot zorg.

Als sociaal assistent begeleiden we gemiddeld 70 tot 100 patiënten en zorgen we voor een mentale, medische én sociale opvolging. Onze patiënten komen bij ons terecht via partnerorganisaties of andere projecten van Dokters van de Wereld, zoals de humanitaire hub of onze teams in de daklozenopvang. Ons zorgcentrum vormt de enige plaats waar mensen zonder toegang tot zorg terecht kunnen voor een langdurige opvolging.

In het centrum kunnen we bijvoorbeeld medische onderzoeken uitvoeren, zoals bloedonderzoeken. Daarnaast doen we aanvullende onderzoeken, zoals röntgenfoto's of echo's. Patiënten met chronische aandoeningen zoals diabetes, epilepsie of hypertensie, kunnen bij ons terecht voor medicatie en opvolging. We hebben samenwerkingsverbanden met ziekenhuizen zoals Sint-Jan en de Polikliniek Baron Lambert voor consultaties met vrijwillige specialisten. In geval van een medisch noodgeval verwijzen we de persoon door naar de spoedeisende hulp.

In dit beroep moet je ervoor zorgen dat je je menselijkheid niet verliest en geen robot wordt als de mentale belasting te zwaar wordt.

In het centrum kunnen onze patiënten terecht bij twee psychologen en twee psychiaters voor geestelijke gezondheidsconsultaties. Externe doorverwijzingen zijn uiterst complex door de verzadiging van het netwerk. Maar sommige patiënten hebben dringend behoefte aan opvolging, zoals bijvoorbeeld mensen met psychiatrische aandoeningen of suïcidale neigingen. Zonder opvolging riskeren we een verslechtering van hun toestand, een zelfmoordpoging of een ziekenhuisopname, met mogelijk zeer ernstige gevolgen.

Het eerste obstakel voor toegang tot zorg is het adres van de persoon. OCMW’s eisen namelijk een adres dat bewijst dat de persoon in kwestie wel degelijk in hun gemeente verblijft. Maar veel van onze patiënten leven op straat of in daklozencentra. Dat obstakel zorgt ervoor dat het soms 6 tot 7 maanden duurt vooraleer het OCMW een beslissing maakt.

In de tussentijd moeten mensen verzorgd worden en lopen sommigen het risico te sterven zonder toegang tot essentiële medicijnen of zorg. Als we vermoeden dat iemand bijvoorbeeld kanker heeft, moeten bloedonderzoeken en andere medische onderzoeken snel worden uitgevoerd; onze vrijwilligers nemen dan in tussentijd de zorg op zich. Vanuit het perspectief van zorgtoegang was de COVID-periode eigenlijk ideaal omdat alles in het werk werd gesteld om ons publiek toegang tot huisvesting te geven, wat de toegang tot zorg vergemakkelijkte. Het gebrek aan huisvesting na COVID heeft helaas geleid tot verlies van toegankelijke zorg.

Je menselijkheid niet verliezen

Soms word ik diep geraakt door de situaties, zoals die van een man uit Oost-Europa die terminaal ziek en opgenomen was in het ziekenhuis. Ik heb zelf zijn spullen opgehaald bij de daklozenopvang en contact opgenomen met zijn familie. Zijn broer en zus konden op het nippertje naar België komen en afscheid nemen. Gezien de situatie van mensen zonder papieren en het uitblijven van hun regularisatie, is het mentaal zwaar om te zien dat deze mensen waarschijnlijk geen positieve toekomstperspectieven hebben. Ik heb eerder in de prostitutiesector gewerkt, dus ik heb geleerd om afstand te nemen van de patiënten en ik heb ook een rijk persoonlijk leven, wat mij eveneens helpt.